Kur’an alfabesinin ilk harfi olan elif: tanışmak, sevmek, cana yakın olmak, dostlukta bulunmak anlamına gelen “ülfet” kökünden gelmiştir. Bütün harflerle ülfet edebildiği için böyle isimlendirilmiştir.
Elif; Türkçede dik durmak, doğruluk, dürüstlük, incelik, zarafet anlamlarında kullanılmış olup birçok deyimde farklı anlamlarda kullanılmıştır. Mesela “Elifi görse mertek sanır.” okuma yazma bilmeme, cehalet anlamında; “Elifi elifine” tıpatıp aynı olmak anlamında kullanılır.
Elif, tasavvuf geleneğinde Allah’ın birliğini ifade eden bir semboldür. Buna göre bütün harflerin kaynağını elifte görmek, bütün varlıkları Allah’ta görmek demektir. Çünkü elif harflerin evveli olduğu gibi Allah da bütün varlıkların evvelidir.
Elif dedi Cim’e:” Al Kaf’ı, ver Mim’e” diyen yazar,
Elif: Allah(cc)
Cim: Cebrail (as)
Kaf: Kuran-ı kerim
Mim: Muhammed (sav)
Allah dedi Cebrail’e: “Al Kuran’ı, ver Muhammed’e(sav).” sözünü gizleyerek söylemiştir.
Elif sembolünü çok kullanan büyüklerimizden birisi de Yunus Emre’dir. Yunus Emre dedemiz der ki:
“Dört kitabın manası
Bellidir bir elifte
Sen elifi bilmezsen
Bu nice okumaktır.”
İşte bu yüzden elifi bilmek- yani Allah’ı bilmek- her şeyi bilmek demektir. Elif, “Bir” olduğu için her şeyin kaynağıdır. Bu bakımdan tasavvuf edebiyatımızda Allah isminin yerine daima elif harfi kullanılmıştır.
“Elif okuduk ötürü
Pazar eyledik götürü
Yaratılanı hoş gördük
Yaratandan ötürü.”
Elif harfi ötürü okuduğunda “O” diye okunur. Türkçedeki “O” zamiri Arapçadaki “ Hû” zamirinin karşılığıdır. “O” zamiri yalın halde tek başına kullanıldığı zaman Allah isminin yerini almış olur.
“Yirmi dokuz hece
Okursun uçtan uca
Sen Elif dersin hoca
Mânâsı ne demektir?”
Ne güzel demiş Yunus Emre dedemiz değil mi?
Elif ne şimdilerdeki gibi duvara astığımız bir tablo ne kalemimizin ucundan çıkan düz bir çizgi ne de alelade bir harf. Elif “Bir” olana giden yol, “Bir” olanın ta kendisidir.
