Enflasyon Düşüyor Mu?

Bir ülkenin ekonomik durumu, o ülkenin eğitim kalitesini, sanat derinliğini, adalet duygusunu ve kültürel değerlerinin muhafaza edilmesini doğrudan etkileyen en önemli faktördür. Dünya haritasından seçtiğiniz herhangi bir ülkenin ekonomik durumuna bakarak, o ülkede bu değerlerin ne düzeyde olduğuna dair ön kabul oluşturabilir.

Bir ülke ekonomisini değerlendirirken sonuca ulaşmak için dikkat etmemiz gereken birçok veri vardır. Tüm veriler elde edilip yorumlandıktan sonra sonuca ulaşılır. Enflasyon da bizim ulaşmamız gereken verilerden biridir. Fakat tek başına enflasyonu değerlendirmek, ülke ekonomisine dair sağlıklı bir neticeye ulaşmak için yeterli değildir. Yani tek başına enflasyonun düşmesi her zaman ekonomik olumsuzluk olarak değerlendirilemez. Bu yazımızda amacımız ülke ekonomimizi değerlendirip bir sonuca ulaşmak değil. Aslında gündemimize aldığımız şey  henüz güncelliğini yitirmemiş hala tezgahlarda sıcaklığını koruyan “Enflasyon düşüyor.”  mugalatası.

Öncelikle enflasyonun tanımı yapalım. Enflasyon, bir ülkedeki mal ve hizmet fiyatlarının sürekli artmasıdır. Peki bir ülkede enflasyon neden artar?  Öncelikle bilmemiz gerekir ki dışa bağımlı bir ekonomi kırılganlık parametresi yüksek bir ekonomidir ve kırılgan ekonomilerde enflasyon artışını  tek bir sebeple veya net bir sebeple izah etmek pek mümkün değildir. Zira “Merkez Bankası faiz krizleri” sürecinin bize ifade ettiği izlenim de bu minvaldedir. O süreçte neler yaşanmıştı bir hatırlayalım. Merkez Bankası Başkan’ı “faiz indirilsin” söylemleri baskısına direnmiş, Merkez Bankası’nın bağımsızlığı kuramı her fırsatta iktisatçılarımız tarafından ifade edilmişti. Ve hatta yine aynı iktisatçılarımız faiz oranlarının düşürülmesinin enflasyonu artıracağını iddia etmişlerdi. Tüm bunların akabinde Merkez Bankası’nda başkan değişikliği oldu ve faiz oranları düşürüldü. Gelin görün ki faiz oranlarının düşürülmesi ile enflasyonun artışının ters orantılı olduğunu savunan görüşü “şimdilik” rafa kalktı. Nitekim Ahmet Hakan, Cumhurbaşkanımızla yaptığı programda felaket senaryoları yazıldığını, o dönem ki Merkez Bankası Başkanını kast ederek ‘’iyi direniyor’’ dediklerini ve bunlara karşılık enflasyonun düştüğünü söyledi.

Peki Ahmet Hakan’ da gerçekten enflasyonun düştüğüne inanıyor mu?  Öyleyse soru şu: ‘’Enflasyon gerçekten düşüyor mu?’’
Hemen bakalım. Hazine ve Maliye Bakanı’mız her konuşmasında bir önceki aya göre enflasyonun düştüğünü ve bir sonraki ayda daha da düşeceğini söylüyor. Ama bir tüketici olarak enflasyondaki bu düşüşü hissedemiyoruz. Öncelikle enflasyonun hesaplanmasının bir kısmı şu şekilde oluyor. TÜİK, TÜFE ve ÜFE’ye dair veriler hazırlayıp sunuyor. Bu verileri de biz hane halkından alıyor ve bir mal sepeti oluşturuyor. 2019 TÜFE sepetinde

-Gıda ve alkolsüz içecekler
-Alkollü içecekler ve tütün
-Giyim ve ayakkabı
-Konut
-Ev eşyası
-Sağlık
-Ulaştırma
-Haberleşme
-Eğlence ve kültür
-Eğitim
-Lokanta ve oteller
-Çeşitli mal ve hizmetler

başlığı altında 418 madde yer alıyor. Bu maddelerin fiyatlar genel düzeyi, bir önceki aya kıyasla enflasyon oranının oluşturur.

Bu mal sepetindeki ürünlerin birçoğunun 2019 Ocak ayı ve 2020 Ocak ayı karşılaştırmaları yapılmış. Şaşırtıcı ve düşündürücü sonuçlar ortaya çıkmış.  Bu değerlendirmelerden özellikle şu günlerde daha çok gündemimizde olan doğalgaz üzerinden yapılan değerlendirme şöyle; 2019 Ocak ayında Ankara’da doğalgaz m³ fiyatı 1,27(KDV dahil değil), 2020 Ocak ayı doğalgaz m³ fiyatı 1,59(KDV dahil değil). Buna mukabil 2019 Ocak ayı enflasyon oranı yüzde 20,30 iken 2020 enflasyon oranı yüzde 11,84 olarak belirlenmiş. Diğer mal sepeti ürünlerinin birçoğunda bu kıyaslama benzer sonuçlar gösteriyor.

Tüm bu değerlendirmelere bakınca hesaplanan enflasyon değil de belirlenen enflasyon üzerinden sunum yapıldığı kanaati oluşuyor bizlerde. Ya sizlerde…