F35 mi, S400 mü? Türkiye İçin Hangisi Daha Önemli?

Sürekli olarak gündeme gelen, hatta hemen hemen hiç gündemden düşmeyen S400 hava savunma sistemi ve F35 meselesi, sadece Türkiye, Amerika ve Rusya değil, neredeyse dünyanın dilinde. Geçtiğimiz yıllarda Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile Amerikan Lockheed Martin Firması, F-35 uçaklarının üretilmesinde ortak çalışılacağına dair sanayi katılım planı anlaşması imzalanmıştı. Sonrasında ise Rusya ile imzalanan S400 hava savunma sistemi anlaşması geldi. Ama bir sorun vardı. Rusya ile imzalanan anlaşma nedeniyle Amerika durumdan oldukça rahatsızdı. “S400 alırsanız, F35 projesini unutun, yaptırımlar kapıda bekliyor” diye tehditler başladı. Amerika Rusya’dan alınan S400’lerden neden bu kadar rahatsız oldu? Bu yılan hikâyesine dönen meselenin aslı astarı nedir? Biraz daha yakından bakalım.

F35 Projesi Nedir?

F35 çok sayıda uçağın farklı özelliklerinin, tek bir uçakta birleştirilmiş hali. Taşıyabildiği füzeler ve bombalar sayesinde hem bombalama hem de av görevlerini yerine getirebiliyor. Birden fazla modeli var. Planlamaya göre, F35 A Modeli, Hava Kuvvetleri’nde kullanılacak ve F16 savaş uçaklarımızın yerine kullanılacak. F35 C Modeli ise Deniz Kuvvetleri’nde F18 ve Harrier Jump uçaklarımızın yerini alacak. F35 Savaş Uçakları Projesi toplamda 9 ülkenin katılımından oluşuyor. Bu ülkelerden birisi de Türkiye. Uçağın gövde parçalarından bazıları ve elektronik aksamı oluşturacak parçaların bir kısmı, ülkemizde hem kamu hem de özel sektör tarafından üretilecek. Ama bu parçaları üretebilmemiz demek, bu programda bizi vazgeçilmez kılmaya yetmiyor. Çünkü F35 programına dâhil olan ülkeler, zaten bu parçaları üretebilecek kapasite ve üretim gücüne sahip durumdalar. Ama bu ülkeler arasında, üretilmesi gereken bu parçaları en uygun fiyata üretebilme gücüne sahip olan ülkenin de Türkiye olduğunu eklemek lazım. Zaten bu nedenle bu işi Türkiye’ye verdiler. Üretim ortağı olduğumuzdan dolayı, 2 adet test uçağı almaya da hakkımız var. Olur da uçak testleri başarılı olursa, Türk Hava Kuvvetleri de bu uçakların, bizim sistemlerimize entegrasyonunu sağlarsa, ilk olarak 100 uçak, ardında da 20 uçak daha alma opsiyonumuz mevcut. Daha doğrusu 100 uçağın teslimatının, 2 adet test uçağının alınmasının ardından netleşeceği söyleniyordu. Türkiye bu 2 uçağı almıştı. Ancak ülkemize henüz gelmemişti. Çünkü Türk pilotlarının, F35’lerle ABD’deki eğitimlerinin tamamlanması gerekiyordu. En azından bu anlaşma, bir yere kadar, daha doğrusu Rusya oyuna dâhil olana kadar sorunsuz şekilde devam etti ama…

F35 Savaş Uçakları Gerçekten Çok mu Önemli?

F35 uçaklarının en önemli özelliğinin radarda tespit edilmesinin mümkün olmadığı olarak açıklandı. Bu strateji ile pazarlandı, ön satışı yapıldı. Üretiminde kullanılan LO teknolojisi olarak da bilinen Stealth Teknolojisi nedeniyle ve uçakların açılı gövde tasarımları ve özel gövde kaplama malzemeleri sayesinde, 5. nesil olarak adlandırılan bu savaş uçakları keskin kenarları olmayan kıvrımlı yüzeyleri ile radar dalgalarını dağıtabiliyor. Ayrıca gövde kaplaması ve gövdede kullanılan özel boyalar, radar dalgalarının emilimi görevini üstleniyor. Motorun hava girişi ve çıkışı gövdede neredeyse görünmeyecek şekilde, profesyonelce saklanmış. Ama uçağın radara yakalanmamak için, tüm silah sistemlerini ve yakıt depolarını gövdesi içinde taşıması gerekiyor. Yani savaş anında, radardan kaçamıyor. Tamamen kapalı kullanıldığında da uçağın hem operasyon uçuş süresi hem de taşıma kapasitesi azalıyor. Kısaca radara yakalanmamak diye bir şey yok. Bu arada dünya üzerinde radarda hiç görünmeyen bir uçak da yok.

Ruslar S400 açıklamasıyla ortalığı karıştırdı

Tüm bu gelişmeler olurken, Rusya “Merak etmeyin, biz yeni radar sistemi geliştirdik. S400’ler sayesinde uzak mesafede bile olsa uçağı tespit edebiliriz, F35’ler de buna dahil” diye açıklama yapınca, ortalık karıştı. Kısaca Putin, yaptı yine yapacağını! Çünkü bu durumda F35’lerin bir anlamı kalmadı. En büyük özelliğinin hayalet uçak olması ve bunun tamamen bir pazarlama stratejisi yapılması sayesinde F35’ler alınacaktı.

S400 Hava Savunma Sistemi Nedir, Neden Önemlidir?

S400, Rusya tarafından üretilen özel bir hava savunma sistemi. Bu yeni tasarlanan sistem, şu anda dünya üzerinde bulunan en etkili hava savunma sistemlerinden birisi. 2007’den beri, Moskova, Suriye ve Kırım gibi ülkelere konuşlandırılmış ve hazır durumda. Avrupa Birliği’nin sahip olduğu hava savunma sistemlerinde bulunan en uzun menzilli füzenin menzili 250 km. S400’ün menzili ise 400 km. Kısaca S400’ler, her türlü hava aracını çok uzaktan tespit edebiliyor. Hem Balistik füzeleri hem de seyir füzelerini 400 km uzaktan imha edebiliyor. Bu uçaklar ya da füzeler daha hedefe biraz olsun bile yaklaşamadan yok ediliyor. Hal böyle olunca, oyundaki tüm dengeler değişiyor. ABD ise S400’ler F35’leri göremez, düşüremez diyor.

İsrail “F35’e kuş çarptı” diyor, Suriye “F35’i S200’le vurduk” diyor

ABD, Rusya’nın hava savunma sistemleri F35’leri göremez derken, 2017’de İsrail F35’leri Suriye’ye karşı kullandı. Suriye’nin iddiasına göre, İsrail’in uçağı sınır ihlali yapınca, Suriye hava sahasında bulunan S200 füzeleri İsrail’in F35 savaş uçağını vurdu ve düşürdü. İsrail bu açıklamayı şiddetle reddetti. Uçaklarına “kuş” çarptığı ve bu nedenle düştüğünü açıkladı. Suriye kaynakları ise “biz vurduk” açıklamasını tekrarladı. İsrail uçağına kuş mu çarptı yoksa S200’ler tarafından mı vuruldu hâlâ belli değil.

Türkiye Rusya’dan S400 almaya karar veriyor

Tüm bu gelişmeler sonrasında ve ABD ile yapılan F35 anlaşmasına rağmen Türkiye, Rusya’dan S400 almaya karar verdi. Anlaşmalar yapıldı ve kaparo verildi. ABD’de Türkiye’ye anlaşmadan vazgeçmesi için süre tanıdı. Türk pilotlarının ise ABD’deki F35 eğitimleri durduruldu. Ancak her şeye rağmen, Türkiye geri adım atmadı. 12 Temmuz 2019’da S-400 Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi Ankara Mürted Hava Meydanı’na geldi.

S400 neden bu kadar önemli?

Bir ülkenin hava savunma sistemi yoksa ya da gelişen teknolojiye ayak uyduramamış eski sistemler kullanılıyorsa, tüm saldırılara açık hale gelir. 1980’li yıllarda Irak, İran ve Suriye gibi komşu ülkeler, füze teknolojilerine yatırım yaptı. Bu tipteki füzelere karşı ise etkili bir savunma sistemine ihtiyaç vardı. Ve ülkemizin bir hava savunma sisteminin de olmadığı düşünülecek olursa, S400 konusu oldukça büyük bir önem kazandı. Şu ana kadar kullandığımız MIM-23 HAWK füzeleri, İngiliz Repair sistemi ve 1950’lerden kalma MIM-14 NIKE HERCULES hava sistemleri tek kelime ile ölü durumdalar. Bu nedenle Barış Kartalı hava savunma sisteminin S400 gibi bir sistemle desteklenmesi gerekiyor. Bu ihtiyaç ilk olarak 1991 Körfez Savaşı’nda ortaya çıktı. Türkiye Saddam Hüseyin’in balistik füze tehdidi ile yüzleşmişti. Türkiye’nin hava savunma sistemi olmadığından, Saddam Hüseyin’in tehdidine karşı NATO’dan Patriot Bataryaları alınmıştı. Ama tehdit ortadan kalktı bahanesiyle sistemler bizden geri alındı. Sanki hava savunma sistemi olmayan bir Türkiye, herkes için daha iyiydi! 2003 yılında yeni bir tehditle karşılaşınca, ABD’den Patriot Füzesi almak istedik. Ama kabul edilmedi. ABD, “Sizin füzelere ihtiyacınız yok” dedi, peki dendi. Bu da olmayınca 2007 yılında açılan ihaleyle, S300 füzelerinin muadili olan füzeleri almak için Çin’le anlaşma yapıldı. Ama Avrupa Birliği ve ABD’nin baskısına dayanamayan hükümet, bu anlaşmayı da iptal etmek zorunda kaldı. Türkiye ne zaman hava savunma sistemi almak için bir adım atsa, her seferinde bir şekilde ve bir bahaneyle iptal oluyordu. Artık şeytanın bacağını kırma vaktinin geldiğini düşünen Türkiye, son olarak, Rusya’dan S400 almak isteyince, ABD pervasızca yaptığı açıklamalarla birlikte, “Gelin size Patriot verelim” teklifini sundu. Teklif edilen Patriot Füzeleri, S400’ün yanında bile geçemezdi. Muadili bile değildi. Geçmişte biz istediğimizde, vermek istemedikleri füzeleri, garip bir şekilde altın tepsi içinde sunuyorlardı. Bu sefer de Türkiye kabul etmedi.

ABD Neden Türkiye’nin S400 Almasına Bu Kadar Karşı?

En kısa açıklamasını yapmak gerekirse, Türkiye bir NATO ülkesi. Sözde ABD’nin de müttefiki durumundayız. Biz bu konumdayken, ABD’nin düşman ülke olarak gördüğü Rusya’dan askeri savunma sistemi alıyoruz. Enerji anlamında Rusya’ya bağımlılığımız ise zaten bilinen bir gerçek. Eğer daha fazla Rusya’ya bağımlı hale gelirsek, ABD’de boş durmayacak ve Türkiye’ye yaptırımlar uygulayacak. Zaten ABD Savunma Bakanı, Hulusi Akar’a dili oldukça sert, uyarı niteliği taşıyan, Caatsa yaptırımları ile ilgili bir mektup göndermişti. Kriz çıkaran mektup, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından “Bu mektubun üslubunu biz kabul etmiyoruz. Ve hiç kimse Türkiye’ye kesin uyarı veremez. Türkiye Rusya’dan S400 Hava Savunma Sistemlerini almıştır” sözleriyle açıklanmıştı.

Türkiye hem F35 hem de S400’e sahip olursa ne olur?

Her şeyden önce Türkiye bu sistemleri birbirine karşı dener. Yani bu hayalet uçağın kaç kilometre kala radara girdiği ortaya çıkar. S400 sistemine karşı F35 uçaklarının zayıf yönleri öğrenilir. Bu nedenle bizim hem S400’e hem de F35’e aynı anda sahip olmamız istenmiyor. Bir de ABD tarafını seç diyor. Sanki gerçekten iki müttefik ülkeymişiz gibi! Ayrıca bu ikisine birden sahip olan Türkiye’nin bölgedeki askeri dengeyi tamamen değiştireceği biliniyor ve bu nedenle “izin” verilmiyor. Türkiye’nin hava savunma sahasını tam olarak koruma altına alması “bazılarının” işine gelmiyor. Yoksa F35’in bilgilerini S400 alır açıklaması saçma sapan bir bahane.

Peki, şimdi ne olacak?

ABD bize F35’leri vermiyor. Kendi uçaklarımızı üretemediğimiz için dışarıdan savaş uçağı almak zorundayız. Bu F35’in muadili var mı? Elbette. Yine Rusların SUV-57’si! Bu uçaklar aslında Amerikan F-22 Reptor’ların rakibi. Ayrıca SUV-57’nin her savaş oyununda F35’leri çiğ çiğ yediğini de ekleyelim. F-22 tam stealth özelliğine sahip bir uçak, çok pahalı olduğundan sınırlı sayıda üretildi ve ABD dışına hiç satılmadı. Satmayı da düşünmüyorlar. SUV-57 ise seri üretime geçti, Hindistan’a ihraç edilmeye başlanacak. Türkiye S400 ve SUV-57 uçaklarını bir arada kullanırsa, Doğu Avrupa ve Orta Doğu’nun en güçlü hava savunma grubuna sahip olur. İran’ın devrim öncesi Şah döneminde ABD’den aldığı TOMCAT’ler zamanında olduğu gibi. Türkiye S400’ler yüzünden ekonomik anlamda zorlanacak, mevcut şartlarda kötü olan ekonominin daha da kötüye gideceği tahmin ediliyor. Bu kesin. Ama Rusya’dan vazgeçersek de savunma sistemimiz olmayacak. Kısacası gücünüz oranında haklı olduğunuz modern dünyada daha ağır kayıplar vermemek adına zaman kazanmayı ve kendi savunma sanayini kurmayı hedeflemiş bir Türkiye var.

Suriye'de SİHA'lar marifetiyle ortaya koyduğumuz kararlılık tüm bu denklemi bozacak nitelikte...

Haber: Burcu Yusta / Mevzu TV