Pakistan'dan Hindistan'a: mülteci izimi sürmek

Pakistan’dan Hindistan’a: Büyükannemin mülteci yolculuğunun izini sürmek

I Yazan: Tavleen Tarrant

Büyükannem öldükten sonra, hayatının hiç konuşmadığı bir bölümünü sanal olarak bir araya getirmek için çevrimiçi araçlara döndüm.

Ağustos 1947'nin ortalarında bir ara, o zamanlar yaklaşık 12 yaşında olan büyükannem Abnash Kaur, ailesiyle birlikte şimdi Pakistan olan Lahor'dan bir trene bindi. Yolculuk onu Himalayalar'ın eteklerindeki uykulu bir Hint kasabası olan Kalka'ya götürecekti. Pakistan'a asla dönmeyecekti.

Yaklaşık 15 milyon kişi gibi o da bir mülteciydi - alt kıta iki ayrı ulus devlete bölündüğü için evini terk etmek zorunda kaldı: Pakistan ve Hindistan.

Milyonlarca Müslüman Batı ve Doğu Pakistan'a (şimdi Bangladeş) yönelirken, milyonlarca Hindu ve Sih, büyükannem gibi Hindistan'a göç etti. Bugüne kadarki en büyük toplu göçlerden biri olan Bölme, iki milyon kadar insanı öldürdü ve 100.000 kadar kadın kaçırıldı veya tecavüze uğradı.

Evler ateşe verildi ve yağmalandı. Yeni kurulan uluslar arasında mültecileri ileri geri hareket ettiren trenler, kılıçlarla silahlanmış intikamcı adamlardan oluşan cesetler ve çetelerle doluydu. Yolda katliamlar olağandı. Australian Associated Press'in Eylül 1947'de yayınladığı bir rapora göre, bir katliamda 3.000 Müslüman yolcu öldü. Kanla damlayan tren raporları ve ölülerle örtülmüş demiryolları, bu hain yolculukların “kan trenleri” olarak anılmasına neden oldu.

Kadınlar tecavüze uğramamak için boğuldular, şişkin vücutları kirli, kanlı nehirlerde yüzüyordu. Keskin bir ölüm ve yıkım kokusu, ulusların topografyasına yerleşti.

Ancak büyükannem bunların hiçbirinden bahsetmedi. Bölme hakkında sorulduğunda, "kötü şeyler oldu" diye yanıt verirdi. Daha fazla araştırılırsa, soruyu görmezden gelir veya konuyu değiştirirdi. Bu yüzden nadiren sorduk.

24 yaşında, yeni kocasıyla - büyükbabam, bir polis müfettişi ve İngiliz Malaya ordusunda eski bir asker olan - Hindistan'dan Malezya'ya göç etti.

Malezya'ya sanki hep oradaymış gibi geldi. Bir Noel ağacında sarkan parlak, yeni bir süs gibi mükemmel bir şekilde uyuyordu; Bahasa Melayu'yu akıcı bir şekilde konuşmayı ve Çin ve Malay yemekleri pişirmeyi öğrenmek.

İlk çocuğunu 1959'da doğurdu ve altı tane daha doğurdu, bunlardan biri bebekken öldü. Nihayet 1963'te kalay madenciliği ve tatlı, pişmiş domuz ekmekleriyle tanınan Seremban'a yerleşmeden önce Malezya'nın birkaç farklı şehrinde yaşadı.

Bize göre, bölünme onun için uzak bir anıdan biraz daha fazlasıydı.

Yazarın büyükannesi ve büyükbabası [Fotoğraf Tavleen Tarrant'ın izniyle][/caption]

Kuzgun siyah saç

3 Şubat 2019 sabah 4: 30'da büyükannem kanserden öldü. Göğüslerinde başlamış ve vücudundaki her kemiğe metastaz yapmıştı.

On dakika önce, herkes uyurken odasına gitmiştim, burada son aylarını evde geçirebilmesi için kiraladığımız hastane yatağına uzanmıştı.

Elini, Johnson’un kurumuş cildini nemlendirmek için kullandığımız bebek yağıyla kayıtsız ve yapışkan tuttum. Bileklerinde büyükbabamın ona çok daha önce verdiği altın bilezikler vardı.

Kız kardeşimle bir ay önce tırnaklarına boyadığımız bordo verniği şimdi yontulmuştu. Kanserden önce, Maybelline rujuna uyması için her zaman kaygan bir kestane rengi veya koyu kiraz kırmızısı giydi. Asla parçalanmış halde görülmezdi.

80'li yaşlarının başında bile, mutfak dolabında sakladığı bir kutu Revlon saç boyasıyla saçlarını kuzgun siyaha boyamıştı. Çocukken, Vicks ve kodein öksürük şurubu gibi kokan "Zam Zam" yağına batırılmış o kalın, siyah saçtan her zaman büyülenmiştim.

Şimdi yatakta yatarken morfin pompalanmıştı, bıraktığı saç telleri griydi. Bir zamanlar aralıksız yemek pişirmek ve yemek yemekten dolgun olan vücudu artık zayıf, kırılgan ve soğuktu - kalın kış yünleriyle sarılmıştı. Başını öptüm, elini sıktım ve gözyaşları içinde onu sevdiğimi söyledim.

Biraz çikolatalı süt almaya giderken kapıyı aralık bıraktım ve gittikten birkaç saniye sonra o öldü.

Ailem, ailedeki tek yazar olarak beni ölüm ilanından sorumlu tuttu. Yemek yapmayı ne kadar sevdiğini konuştuk. Konuşmayı ne kadar severdi. KFC'yi ve kötü Hint pembe dizilerini ne kadar sevdi. Kasabadaki tüm dedikoduları nasıl bildiğini. Çocuklarının hayatı nasıldı. Sütçüden bahçesindeki bamya bitkisine kadar herkese nasıl nazik ve nazik davrandığını.

Cenazesine yüzden fazla insan katıldı. Neredeyse herkesin karanlık saatlerinde büyükannemin onlara gösterdiği nezaket hakkında bir hikayesi vardı. Malezya'ya ilk geldiği 1950'lerin sonlarına kadar uzanan bir arkadaşlık grubunun parçasıydı; bir çocuk kaybı, aile içi şiddet, hastalık ve nihayet ölüm yoluyla birbirlerine destek olmuşlardı.

Ama onun erken yaşamı hakkında hiçbir şey bilmiyordum. Karısı, annesi, büyükannesi ve ailemizin anneannesi olmadan önce kim olduğu hakkında hiçbir şey.

Ölmeden önce, bana yıllardır kaçındığı hikayeyi nihayet anlatacağına söz vermişti. Ama eve ziyarete geldiğimde, kanser onu tamamen mahvetmişti - sadece bir zamanlar tanıdığım konuşkan kadının kabuğu vardı. Ölümünden önceki aylarda zar zor konuştu. Ve öldüğünde, Partition hikayesini de yanına aldı.

Tavleen'in büyükannesi (ortada) çocuklarıyla birlikte; Tavleen'in annesi soldan ikinci duruyor [Fotoğraf Tavleen Tarrant'ın izniyle][/caption]

"Bunun hakkında konuşmayı reddetti"

Bu yüzden sahip olduğum küçük bilgilerle büyükannemin yolculuğunun izini sürmeye karar verdim. Google Street View, haritalar, seyahat rehberleri ve YouTube videolarının bir kombinasyonunu kullanarak hayatının bölümlerini bir araya getirerek, Partition yolculuğunda ve erken yaşamında seyahat ettim. Ve bu süreçte, onun hakkında hayal edebileceğimden çok daha fazlasını öğrendim.

Büyükannem, Büyük İskender tarafından yerle bir edilen ve Bölünmeden önce önemli bir Sih nüfusu olan antik bir şehir olan Pakistan'ın Sialkot şehrinde doğdu. Dünyadaki bir numaralı futbol topu üreticisi ve 500 yıllık bir gurdwara'ya ev sahipliği yapıyor.

Tam olarak ne zaman doğduğunu bilmiyoruz. Doğum belgesi yoktu. Ailesi işçi sınıfıydı ve babası bir demiryolu işçisiydi.

Daha fazla bilgi ararken, büyükannemin çocuklarının en büyüğü olan teyzemle iletişime geçtim. O da büyükannemin 60 yıllık en yakın arkadaşı ve büyükannemin baldızı ile konuşmamı önerdi. Ama ikisi de büyükannemin erken yaşamı hakkında pek bir şey bilmiyordu. İkisi de "Bunun hakkında konuşmayı reddetti" diye açıkladılar.

Büyükannemin baldızına göre, Tac Mahal'in evi Agra'da hali vakti yerinde akrabaları vardı. Evin reisi Hint ordusu için çalışıyordu. Büyükannemin ailesi, daha Sialkot'ta yaşarken orada tatil yapardı. Sialkot'ta babasının demiryolu işçisi olarak mütevazı maaşıyla yaşadığı hayattan farklıydı. Büyükannemin okul tatillerinde yüzmeyi ne kadar sevdiğini konuştuğunu belli belirsiz hatırlıyorum. 2003 yılında Tac Mahal'de gördüğümüz gibi yanardöner mermer havuzlarda yüzüp yüzmediğini merak ediyorum.

İki kardeşi vardı, kendisi gibi Malezya'ya göç eden bir ablası ve Kanada'da yaşayan daha genç, tacizci, alkolik bir erkek kardeşi vardı. Bazen, alışkanlığını beslemesi için büyükanneme altınları için yalvarmak için Malezya'yı ziyaret ederdi. Anneme göre yıllar önce öldü. Onunla hiç tanışmadım.

Büyükannem de tifodan üç kez kurtuldu. Görünüşe göre onu bir çocuk olarak ve Bölme zamanında tekrar yakaladı. Tifo, yaşlılıkta onu rahatsız eden kronik, şiddetli bacak ağrılarına yol açacaktı.

Pakistan'da basit bir hayat yaşadı. Chaunsa mango ve hünnap ağaçlarının bahçelerini turkuaz juttilerle gezer ve uzun yaz gecelerinde chikoo ve nar yerdi. Okuldan sonra mütevazı evinin yakınındaki sokak yemeği satıcısından soğuk bir bardak lassi içerdi. Memleketinin tatlılarını severdi; Balushai, Kalakand, Jalebi ve Patiasa ailesinin düşük maaşlarıyla aile tarafından işletilen tatlı dükkanlarından satın alacakları.

Merhum Hintli gazeteci Kuldip Nayyar'a göre, Sialkot 1947'deki ilk şiddet artışına dayandı. Ağustos 1947'de, Hindistan ve Pakistan'ın bağımsızlığından sonra, büyükannem ve ailesi yeni oluşturulan Hindistan'a giden bir trene binmek için Lahor'a gitti. Müslümanların, Sihlerin ve Hinduların bir zamanlar barış içinde bir arada yaşadıkları genişleyen işçi sınıfı mahallesindeki küçük ev, 500 yaşındaki gurdwara, tatlılar ve nar ağaçları gitmiş ve sonunda anneannem yeni işine başlarken unutmuştu. Hindistan'da yaşam.

Tren yolculuğu

Büyükannem bize çok az şey bıraktığı için, Bölme sırasında Lahor'dan Kalka'ya çok benzer bir tren yolculuğuna çıkan ünlü Hintli yazar Khushwant Singh'in yazdığı Train to Pakistan gibi ikincil kaynaklara başvurmak zorunda kaldım. Kitap ve 1998 filmi biraz yardımcı olsa da, daha fazlasına ihtiyacım vardı. Büyükannemin yolculuğunda sanal olarak seyahat etmeye karar verdim. İngiliz Film Enstitüsü'nün Lahor'dan gelen mülteci trenlerinin film görüntülerini izleyerek başladım. Ne beklediğimden emin değilim. Partition hakkında bir şeyler okumuştum ama belki de onun dehşetini tam olarak anlamamıştım; olayın tam ölçeği.

Amritsar Bölme Müzesi, tipik bir bölme tren yolculuğunun nasıl gideceğine dair etkileşimli bir genel bakış sağlayan Google Arts and Culture ile dijital bir sergiye sahiptir. Trenler, bir ağılda sığır gibi doldurulmuş, bir katliam, hastalık ya da açlıktan ölümü bekleyen insanlarla doluydu.

Büyükannem, bunaltıcı sıcaklar, sağanak yağışlar ve koleranın gölgeli, pusuda bekleyen varlığının ortasında muson mevsiminde göç etti. Müzenin dijital arşivlerini gözden geçirip hayatta kalanların hikayelerini seyrederken, anneannem için nasıl bir şey olmalı diye merak ettim ama merak ettim. Dış tarafına sarkan mültecilerle aşırı kalabalık trenler. Tren istasyonlarında boşa giden bagajlar atıldı. Mültecilerin yeni vatanlarına işlendikleri Hindistan, Pakistan ve Bangladeş'teki çeşitli kamplara gelişleri. Büyükannemin pembe Punjabi takımıyla trene bindiğini ve etinde yasemin çelenklerini (örgüler) ve ağlamaktan kajal bulaştırdığını hayal ettim.

Tavleen'in büyükbabasının Kalka'daki düğününün fotoğrafları [Fotoğraf Tavleen Tarrant'ın izniyle][/caption]

Büyükannem tren yolculuğundan hiç bahsetmemişken, büyükannemle aynı tren istasyonuna giden Partition'dan kurtulan bir kişinin blogunu buldum: Kalka tren istasyonu. Büyükannemin aksine Hindistan'dan Pakistan'a gidiyordu. Tüm eşyalarını geride bırakmak zorunda kalan yolcuların toplu gözyaşlarını, platformun üzerindeki bagajların arasına Kuranlarla dolu bir valiz yığdığını hatırladı.

Büyükannem ve ailesi sonunda Kalka'ya geldi ve ellerinden geldiğince yeni memleketlerinde bir hayat kurdular. 10. sınıfa kadar okudu ve kısa süre sonra ilkokul öğretmeni oldu. 1958'de büyükbabamla Kalka'da yemyeşil tepelerin ortasında evlendi. Zaten Malezya'ya yerleşmiş olan kız kardeşi büyükbabamla tanışmış ve ona büyükannemden bahsetmişti. Adını Hindistan'daki uygun Sih bekârları listesinden seçmişti. Malezya'ya gitmeden önce kasabada balayını kutladılar; asla geri dönmemek.

İletişim defteri

1980 yılında annem, büyükannemin erkek kardeşi amcasıyla ilk kez Kalka'yı ziyaret etti. Ailenin evini görmeye gittiler. Tepelere yakın, kuzuların ve yavru keçilerin olduğu ahşap bir evdi. Mütevazı ve kalabalıktı ”diye hatırladı.

Büyükannem öldükten sonra, annem 70'lerden kalma iletişim defterini sakladı. Kalka'da yaşayan akrabalarını ve Punjab, Kanada, Yeni Delhi ve Malezya'nın diğer bölgelerinde yaşayan diğerlerini bulmaya çalıştık. Büyükannemin kız kardeşinden sadece bir saat uzakta yaşamasına rağmen, yakın değillerdi, bu yüzden kimse büyükannemin kız kardeşinin 70'li yaşlarında olan çocuklarının temaslarını bilmiyordu. Büyükannemin iletişim defteri isimler ve adreslerin ayrıntılarını titizlikle tutuyordu, ancak telefon numaralarını yoktu. Punjab'da yaşayan bir kadınla karşılaşana kadar, birini bulmak neredeyse imkansız görünüyordu. Onun adını ve sahibi olduğu bir dükkanın telefon numarasını bulmayı başardım. Annem, iletişim defterindeki kadının aynı kadın olmadığını öğrenmek için aradı. Büyükannem hakkında daha fazla bilgi edinmemizin bir yolu yoktu.

Büyükannem neden bu kadar gizemliydi? Neden eve hiç gitmedi ya da annesi, babası ya da kız kardeşi hakkında konuşmadı? Belki de travma nedeniyle, büyükannem iltihaplı bir yarayı kesmek gibi hayatının o kısmını kesmeyi seçti. Büyükannemin bundan hiç bahsetmemesinin nedeni travma hakkında spekülasyon yapabilsek de - Bölme, çocukluğu, tren yolculuğu, ailesi - cevapları asla bilemeyeceğiz.

Büyükannem ölmüş olabilir ve bize cevaplardan çok soru bırakmış olabilir, ama tüm bu gizem ailemi birbirine bağladı. Hepimizin onun hakkında ve onu nasıl tanıdığımıza bağlı olarak bir kişi olarak kim olduğu hakkında tekrar konuşmaya başlamasını sağladı - Tupperware'e ve Daiso'nun kabarık çoraplarına ilgi duyan zeki, kibar ve konuşkan kadın. Akrabalarını bulması için özel bir dedektif tutmayı konuştuk ve Punjab'a olası bir geziyi ve Pakistan'daki orijinal evini tartıştık. Yine de şimdilik hepimiz neredeyse seyahat etmek zorunda kalacağız.

Kaynak Link