Aşı randevusuna gitmeyenlerin aşıları çöpe gidiyor

30 Mart itibarıyla Türkiye'ye 2,8 milyon doz BionTech aşısı geldi. Aşılar, Sağlık Bakanlığı depolarında saklama koşullarına uygun olarak tasarlanan özel odalarda -80 derecede muhafaza edildi. İllere özel koli ve sıcaklık kayıt cihazları eşliğinde sevk edilen aşılar, il depolarında kuru buz dolu kolilerde 5-15 gün oda sıcaklığında veya eksi 20 derecede 14 gün saklanabiliyor. Aşı uygulama merkezlerine 120 saat içerisinde uygulanabilecek doz sayısı kadar flakon sevk ediliyor. Aşı uygulama merkezi teslim aldığı aşıları 2-8 derecede aşı dolabında saklıyor.

Gitmeyenin dozu çöpe

Hem saklaması hem de uygulaması bu kadar zor şartlar gerektiren BionTech aşılarının her bir dozu çok kıymetli. Bilindiği gibi BionTech aşıları, Sinovac aşılarıyla birlikte Türkiye'de uygulanan iki tür aşıdan biri. Son gelen aşılarla birlikte vatandaşlar bu iki seçenek arasında tercih yapabiliyor. Ancak BionTech için randevu almasına rağmen aşı olmaya gitmeyen vatandaşlar, kendilerine ayrılan aşıların çöpe gitmesine neden oluyor.

Tekrar kullanılamıyor

Bu endişe verici duruma İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek de dikkat çekiyor: "Aşının saklama koşulları nedeniyle aşı eritildikten sonra tekrar dondurmanız mümkün değil. Mutlaka o anda kullanılması gerekiyor. Kullanılmadığı takdirde boşa gidiyor. Vatandaşlardan ricamız, bu aşılar çok kıymetli, boşa gitmemesi için aşı randevusunu aldığınız zaman mutlaka randevunuza gidin ve aşınızı yaptırın. Çünkü bir flakon 6 kişilik ve dondurulmuş vaziyette. Eritiyorsunuz, uygulamaya başlıyorsunuz. Diyelim ki, o flakondan 4 kişiye aşı yaptınız, geri kalan 2 kişi randevusuna gelmedi. O aşı dozları tekrar kullanılamıyor ve çöpe gidiyor. Dolayısıyla 2 kişinin aşısı boşa gitmiş oluyor. Gerçekten yazık, büyük israf. Bu durumda, başka kişilerin de hakkı yenmiş oluyor. Şu dönem aşıya erişme imkanı bulamayan kişilerin de hakkı yenmiş oluyor."

ABD'de ilk gidene aşı

ABD'de çok sayıda aşının çöpe gitmesiyle birlikte bu duruma çare düşünüldü. New York'ta sağlık çalışanları bundan böyle uygulamada öncelik verilen kesimden aşı uygulamasına gelmeyenlerin olması halinde kullanım tarihi geçmek üzere olan aşıları kamuda çalışan kasiyer, eczacı, öğretmen ve teslimat çalışanları gibi gruplardaki diğer kişilere uygulayabilecek. New Jersey ve başkent Washington bölgesinde de kullanılmayan aşı dozlarının boşa çıkmaması için eczanelerde ve diğer aşı sağlayıcı merkezlerde sırayla ilk gelene uygulanması şeklinde halka verilmesine izin verilmeye başlandığı kaydedilmişti.

Yazı aşısız geçirecekler

12 Nisan itibarıyla Türkiye'de toplam 18 milyon 951 bin 808 aşı yapıldı. İkinci doz aşı uygulanan kişi sayısı ise 7 milyon 646 bin 467. Eldeki veriler ve yapılan açıklamalar, özellikle çalışan nüfusun aşılanmasının epey bir zaman alacağını gösteriyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, hedeflerini "Temmuza kadar 20 yaş üstünü aşılamak" olarak açıkladı. Ancak eldeki aşıların verimli kullanılması ve ziyan edilmemesi konusunda henüz yetkililerden bir adım atılmış değil.

Bir kişi bulmak zor mu?

Oysa nasıl aşılama için bir takvim belirlendiyse, randevusuna gitmeyenler için de bir organizasyon yapılabilir. ABD'deki yöntemin yanı sıra yedek liste belirlemek de akla gelen bir başka yol. BionTech aşılarının hastanelerde yapıldığı da göz önünde bulundurulduğunda aşı yapacak kişiyi bulmak zor olmasa gerek...