Milyonların Azığı: Asgari Ücret

Halk ağzında Azgari ücret, Askeri ücret, öldürmeyen ama yaşatmayan da ücret olarak bilinen ama gerçek adı “Asgari Ücret” olan ücret, 26.12.2019 tarihinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Sayın Zehra Zümrüt Selçuk’un, “Çalışanlarımızı enflasyona ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz de. Verdiğimiz sözümüzü tuttuk.” şeklindeki adeta manifesto sayılacak türden açıklamasıyla 2324 TL olarak açıklandı. Birçok sendikanın, ilgili tarihte “ben’dika” durumuna evrildiği “hep sen, bugün de ben” dediği, çalışanların hakkını kendi iktidarı için sattığına üzülerek şahitlik etmiş bulunduk. Falanca ücretin altında olduğu takdirde masaya oturmayız denilip, ücret düşük olunca sandalyelere oturarak ‘masaya oturmayacağımızı söylemiştik.’ cakası satan sendika yöneticileri olduğu sürece ne yazık ki asgari ücretli, açlık sınırının altında yaşamaya çalışmak mecburiyetinde kalacaklardır.

Hemen hemen herkes asgari ücretin düşük olmasına karşı çıkıyor, eleştiriyor ve kabullenemiyor. Ama “Asgari ücret neden bu kadar düşük?” sorusunun kaynağına ne hikmetse inmiyor kimse.

TÜİK’in son verilerine göre Türkiye’de istihdam edilen sayısı 28,5 milyon civarında iken bunların ise yaklaşık 10 milyona yakınının asgari ücret civarında olduğu ifade ediliyor. Hane sayısını da hesaba katınca 82 milyonluk Türkiye’de 35-40 milyon insan asgari ücretle yaşamını sürdürüyor.  Korkunç bir rakam öyle değil mi?

Yoksulluk sınırının altında yaşayan sayısı ise 73-75 milyon civarındadır ama ben yoksul olmadığım için bu konuya değinmeyeceğim. Açlık sınırıma geri döneyim…

2020 itibariyle bir asgari ücretlinin brüt maaşı 2943 TL iken yapılan kesintilerle bu tutar net maaş 2324 TL olarak işçinin eline geçiyor. Yapılan kesinti 619 TL. Yani bir asgari ücretli, gelirinin %21’ini devlete ödüyor. Düşünsenize vergi rekortmeni olarak her yıl yayınlanan listede asgari ücretli kendisine yer bulamıyor bile.

Asgari ücretin düşük olmasının altında yatan sebeplerden sadece iki tanesine yüzeysel değinerek yazımı nihayete erdirmek niyetindeyim.

2018 Yılında borca karşılık ödenen faiz 74 milyar TL iken 2019 yılında bu tutar 103 milyar TL olarak karşımızda duruyor. 2020 bütçesi içinde ise 139 milyar TL olarak yerini aldı bile. Faiz ne alaka demeyin. Düşünsenize 103 milyar TL ödenmiş 2019 yılında. 103 milyar/10 milyon yapınca kişi başına düşen para 10 bin TL ediyor. Matematikte yoktur ama yoksulluğu açlıkla toplayınca tokluk bulunuyor. Çıkan tutar da canlı kanıtı. Ya da farklı senaryolar geliştirelim. 103 milyar/ 3500 TL yapınca 29,5 milyon insan ediyor. Yani faize giden bu parayla aslında mevcut asgari ücretli çalışanların maaşını 3500 TL yapmakla beraber 3500 TL alan 20 Milyon ek istihdam sağlanabilir. Sonuç olarak asgari ücret neden mi düşük? Çünkü asgari ücretliye gitmesi gereken parayı borca (faize) gömüyoruz.

Ek olarak, 2019 bütçesinde toplanması beklenen vergi 850 milyar TL civarında iken 2019 sonu itibariyle toplanan vergi 780 Milyar TL civarında kalmış ve bütçe 75 Milyar TL civarında açık vermiştir. Bunun Türkçesi, vergi rekortmenleri (!) ve koca şirketlerin vergisini ödemediğini, dolayısıyla devlet bu kesimden alamadığı parayı asgari ücretliden kısarak karşılamaya çalıştığını göstermiyor mudur?

Son olarak; benim asgari ücret tahminim 2020 için 2322- 2322,50 TL bandında idi. Tutturamadım (!) . Çok erken belki ama bu şekilde süreç devam ederse 2021 asgari ücret tahminim 2813,70 TL